- Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w art. 43 przewiduje roszczenie regresowe (tak zwany regres nietypowy) zakładu ubezpieczeń w ściśle określonych sytuacjach, do których należą między innymi wyrządzenie szkody umyślnie, w stanie po użyciu alkoholu, podczas jazdy bez uprawnień czy też po wejściu w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa. Ubezpieczyciel wypłaca wówczas odszkodowanie poszkodowanemu oraz żąda zwrotu wypłaconej sumy od sprawcy zdarzenia. Co jednak jeżeli sprawca wypadku spowodowanego, np. pod wpływem alkoholu, umrze?
W pierwszym rzędzie rozważenia wymaga, czy zobowiązanie sprawcy do zwrotu na rzecz zakładu ubezpieczeń wypłaconego odszkodowania co do zasady wchodzi w skład spadku. W sprawie o sygn. akt III CZP 61/2012 Sąd Najwyższy odpowiedział pozytywnie na przedmiotowe pytanie. Tego rodzaju zobowiązanie według tego poglądu nie jest ściśle związane z osobą zobowiązanego, przez co wchodzi w skład spadku, jako zobowiązanie majątkowe. Sąd Najwyższy zwrócił jednakże uwagę na inną okoliczność, mianowicie datę powstania i wymagalności roszczenia regresowego.
Sąd Najwyższy prawidłowo ocenił, że regres (także regres nietypowy) powstaje i staje się jednocześnie wymagalny z chwilą wypłaty odszkodowania (spełnienia świadczenia przez jednego z dłużników solidarnych, czyli w tym przypadku przez zakład ubezpieczeń). Jednocześnie roszczenie to jest samoistnym prawem podmiotowym mającym swoje źródło w wyraźnym przepisie ustawy (art. 43 ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych). Stąd też konkluzja, iż wypłata odszkodowania już po śmierci sprawcy, który byłby zobowiązany do zwrotu tego odszkodowania zakładowi ubezpieczeń, powoduje, że spadkobiercy tegoż sprawcy przedmiotowego zobowiązania jednak nie odziedziczą. Nie istniało ono bowiem w chwili otwarcia spadku, ani również w tej dacie nie było nawet ekspektatywą prawa. Jeżeli natomiast odszkodowanie wypłacono przed śmiercią sprawcy, to wówczas obowiązek jego zwrotu przejdzie zgodnie z regułami dziedziczenia.
Dodaj komentarz