Alimenty a poddanie się egzekucji z art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c.

Problem prawny, który został rozstrzygnięty uchwałą Sądu Najwyższego, pojawił się w sprawie, w której dłużnik poddał się egzekucji z art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. w zakresie zaległych alimentów. Zagadnieniem stała się przede wszystkim odpowiedź na pytanie, czy w zakresie świadczeń alimentacyjnych możliwe jest poddanie się egzekucji z art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 4 grudnia 2013 roku (III CZP 85/13) w pełni słusznie stwierdził, iż art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. nie różnicuje podstaw świadczenia polegającego na zapłacie sumy pieniężnej lub wydaniu rzeczy oznaczonych indywidualnie lub co do gatunku, w zakresie którego dłużnik poddaje się egzekucji. Z tego zakresu nie są wyłączone w szczególności świadczenia alimentacyjne.

W przedmiotowej uchwale Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na jeszcze jeden aspekt, a mianowicie na możliwość obejścia prawa poprzez poddanie się egzekucji w zakresie alimentów, które wszakże korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia stosownie do dyspozycji art. 1025 k.p.c.

Sąd Najwyższy wskazał w tym względzie na możliwość odwołania się – w postępowaniu wywołanym wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności notarialnemu tytułowi egzekucyjnemu – do przesłanki obejścia prawa, przewidzianej w art. 203 § 4 w związku z art. 223 § 2 k.p.c. i oddaleniu przez sąd klauzulowy wniosku o nadanie klauzuli wykonalności, jeżeli z jego treści oraz oświadczenia dłużnika o poddaniu się egzekucji w sposób oczywisty wynika, że zostało złożone w celu obejścia prawa. Tego rodzaju teza wydaje się być nieprawidłowa, ponieważ postępowanie klauzulowe jest postępowaniem całkowicie oderwanym od badania przesłanek materialnoprawnych. W takiej sytuacji wierzyciela powinna chronić instytucja skargi pauliańskiej (art. 527 i następne Kodeksu cywilnego).